صفحه اصلی     ارتباط با مسولین   نقشه سایت
قابل توجه دانشجویان گرامی ، با مراجعه به شعب بانک انصار از دریافت وام شهریه تحصیلی به مبلغ 8000000ریال با کارمزد 2درصد بهرمند شوید.

پیوندهای مهم
 

 

  

منایع و برنامه 9 ترمه

  سیستم گلستان
 

   

برنامه کلاسی   تقویم آموزشی

 

 

 

 

    سازمان مرکزی پیام نور
 

 

   
     
ساعت
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملکرد سایت چیست؟

عالی
خوب
متوسط
ضعیف

 

 

آشنايي با صنايع دستي ايران



  فصل سوم - سفالگري

 

1- مراحل تاريخي هنر سفالگري را بيان کنيد؟

تاريخ آثار سفالي به دست آمده از گنج دره تپه و غار کمربند به حدود 8000 سال قبل از ميلاد مي رسد. اين سفالها دست ساز بوده در ساخت آنها فقط از خاک موجود در طبيعت استفاده شده است.
در مرحله دوم (هزاره پنجم و ششم قبل از ميلاد) به سفالهاي «چشمه علي»، «تپه زاغه»، «تپه سيلک» و «اسماعيل آباد» برمي خوريم که مانند سفالهاي دوره اول خشن، با شکلها و تزئينات ساده، در اندازه هاي کوچک و با پخت ناقص ساخته شده اند. در ساخت آنها براي چسبندگي بهتر گل، از کاه خرد شده يا علف خشک استفاده کرده اند. در دوره بعد به واسطه استفاده «چرخ سفالگري» سفالها، ظرافت بيشتري پيدا کرده اند.



  2- لعابکاري از کجا به ايران آورده شد؟

لعابکاري را «کاسيتها» از بابل که قرنها در تصرف آنها بود به ايران آوردند. قديمي ترين نمونه تزئينات سفالي لعابداري که در ايران به دست آمده به «معبد چغازنبيل» و عهد عيلام ميانه منسوب است.  



  3- اولين ماده مصرفي در ساخت ظروف سفالي چيست؟

گل رس يا خاک رس

4- خاک رس به چند صورت در طبيعت وجود دارد؟

1. خاکهاي اوليه :
خاکهايي است که در کنار سنگهاي مادر رسوب نموده، به وسيله آب يا باد جابه جا نشده، به طور نسبي خالص باقي مانده است.
2. خاکهاي ثانويه :
خاکهايي است که بر اثر عوامل طبيعي مانند باد و باران و جريانهاي موقت يا دايمي رودخانه ها از محل اوليه منتقل و در اين جا به جايي با مواد آلي و اکسيدهاي مختلف مخلوط شده است. اين نوع خاکها در مقايسه با خاکهاي اوليه خلوص کمتري دارند اما از چسبندگي بيشتري برخوردار است.
 



  5- موارد و مصالح مورد استفاده در سفالگري از نظر کميت فيزيکي به چند دسته تقسيم مي شوند؟

1. مواد اوليه پلاستيک (شکل پذير يا رُسها) :
به خاکهايي گفته مي شود که خاصيت «پلاستي سته» دارند. يعني خاصيتي که ماده را قادر مي سازد تا در اثر يک نيروي خاري بدون شکست و گسستگي تغيير شکل داده، بعد از حذف يا کاهش نيرو، همچنان شکل خود را حفظ کند.
2. مواد اوليه غيرپلاستيک :
خاصيت تغيير شکل ندارند
 



  6- مواد اوليه غير پلاستيک به چند دسته تقسيم مي شوند؟

1. پر کننده ها :
مانند سيليس، سنگ چخماق و تالک، مواد غيرپلاستيکي هستند که به بدنه افزوده مي شوند. معمولاً داراي نقطه ذوب بالا و مقاومت شيميايي خوبي هستند.
2. گداز آورها :
مانند فلدسپات، اکسيدهاي سديم، پتاسيم، بور يا باريم که در بدنه و لعاب سازي به کار مي رود. گداز آورهاي مورد استفاده در سراميک سازي، بسيار متنوع اند.
 



  7- ابزار و وسايل توليد را نام ببريد؟ کار هر يک از توضيح دهيد؟

سنگ خرد کن :
براي تبديل قطعه هاي سنگ بزرگ به خرده سنگ استفاده مي شود.
آسياب :
براي پودر کردن مواد معدني به کار مي رود.
الک :
براي دانه بندي، تميز کردن و جداسازي مواد از يکديگر از الک استفاده مي کنند.
مخلوط کن :
به هم زدن دوغابهاي سراميکي و ورز دادن خمير سراميک با مخلوط کن انجام مي گيرد.
خشک کن :
براي خشک کردن دوغاب بدنه هاي خام قبل از پخت آنها را در خشک کن قرار مي دهند.
کوره :
بدنه هاي خام و لعابدار را در کوره مي پزند.
چرخ سفالگري :
براي ساخت ظرفهاي سفالي از چرخ سفالگري استفاده مي شود.
ابزار کوچک چرخکاري: وسايلي است که براي شکل دادن ظرفهاي سفالي، هنگام چرخ کاري به کار مي رود.
 



  8- روشهاي توليد سفال را نام ببريد؟

1. روشهاي دست ساخت
2. روشهاي ساخت ظروف با چرخ سفالگري
3. روش ساخت دوغابي

9- روشهاي دست ساخت را توضيح دهيد؟

اين روش بيشتر حالت حجمي دارد و مانند مجسمه سازي در آن عمل مي شود. روشهاي توليد دستي به گونه هاي زير قابل اجراست:
1. فشاري :
در اين روش ابتدا مقداري گل را به صورت گلوله اي در آورده، سپس با انگشت شست، سوراخي در وسط آن ايجاد مي کنند. با گردش انگشت شست در سوراخ، دهانه ظرف را باز نموده، سپس با کمک ساير انگشتان، شکل دلخواه را به وجود مي آورند.
2. مارپيچ يا فتيله اي :
پس از ورز دادن گِل و پهن کردن آن به وسيله وردنه يا دست، آن را گلوله نموده، به صورت فتيله در مي آورند. سپس نوارهاي گل را به شکل دلخواه روي هم قرار داده، با ليسه صاف مي کنند تا شکل مورد نظر به دست آيد.
 



  10- روش ساخت ظروف با چرخ سفالگري را توضيح دهيد؟

در ساخت ظروف با چرخ سفالگري دو نوع چرخ به کار مي رود:
1. چرخ سفالگري کُند :
ساده ترين شکل آن دو صفحه چوبي است که زير صفحه بالايي حالت مقعر دارد، به طوري که صفحه زيرين، ثابت است و صفحه رويي مي چرخد و گل را شکل مي دهد.
2. چرخ سفالگري تند :
با استفاده از اين چرخ، سفالگر به کمک پا، صفحه زيرين يا طبق چرخ را به گردش در آورده، با دو دست گل را در صفحه رويي شکل مي دهد. اين روش در سفالگري بيشترين توليد را به خود اختصاص داده است.
 



  11- روش ساخت دوغابي را توضيح دهيد؟

در شکل دادن فرآورده هاي سراميکي از ابزاري به نام قالب استفاده مي شود. نکته اساسي، تفاوت جنس قالب و خاصيت فيزيکي بدنه مورد استفاده است.
12- روش پرس خمير در قالب را توضيح دهيد؟
در گذشته جنس بعضي از قالبها، رس پخته و روش شکل دهي به صورت پرس خمير گل در قالب بوده است. در توليد فرآورده هاي سراميکي برحسب نوع سادگي و پيچيدگي کار مي توان از انواع قالبهاي گچي استفاده کرد. اين قالبها عبارتند از ساده، يک تکه و چند تکه.
 



  13- روش ريخته گري دوغابي را توضيح دهيد؟

در اين روش، مواد سراميکي را مي توان به شکل دوغاب درآورده و استفاده کرد. دوغاب ريخته شده در قالب گچي پس از زمان معيني به علت تماس با ديوار گچي، جداره اي را تشکيل مي دهد. در اين هنگام دوغاب اضافي از قالب تخليه مي شود.

14- کار پرداخت به چه منظور صورت مي گيرد؟

سفالگراني که با چرخ، کار مي کنند، يک روز پس از ساخت ظروف، کار «پرداخت» را به ويژه براي قسمتهاي بيروني ته ظرف با ابزار روي چرخ انجام مي دهند. پرداخت کردن ظروف به سفالگر، اين امکان را مي دهد که قسمتهاي اضافي و زيادي بدنه را تراشيده، علاوه بر يکنواختي در ضخامت بدنه، براي ظرف پايه کف حلقوي ايجاد کند.
 



  15- انواع تزئين بدنه هاي سراميکي را نام ببريد؟

1. تزئين روي بدنه خام
2. تزئين با رنگ و لعاب
 



  16- تزئين روي بدنه خام به چند روش صورت مي گيرد؟

الف) نقش بريده يا مشبک :
بريدن نقش به وسيله ابزار برنده و نيز از روي بدنه خام را «نقش بريده» مي نامند.
ب) نقش کنده يا حکاکي :
کندن نقش بر روي سطح بدنه خام را «نقش کنده» مي نامند.
ج) نقش افزوده يا برجسته کاري :
افزودن نقش بر روي بدنه خام را نقش افزوده مي نامند.
 



  17- تزئينات با رنگ و لعاب به چه صورتي انجام مي شود؟

تزئينات نهايي روي بدنه هاي سراميکي با اکسيدهاي رنگي انجام مي شود. تزئين به وسيله لعابهاي رنگي، چهار گونه است:
1. سفالينه هاي يک رنگ :
از متداول ترين ظروفي است که ساخت آن تقريباً از ابتداي هزاره اول قبل از ميلاد مورد توجه قرار گرفته است. در دوره اسلامي پوشش ظروف با لعاب يکرنگ ادامه پيدا کرده و رنگهاي لاجوردي، آبي، سبز، زرد، قهو ه اي و بيشتر از همه لعاب فيروزه اي ديده مي شود.
2. تزئين زير لعاب :
در اين نوع تزئين معمولاً نقاشي، کنده کاري يا نقش برجسته در زير لعاب ديده مي شود.
3. نقاشي هفت رنگ :
سفالگران دوره سلجوقي پس از موفقيت در ساخت ظرفهاي مختلف به نوعي سفالينه که بين هنرمندان اسلامي به «نقاشي رو لعاب» يا «هفت رنگ» معروف است، دست يافتند. امروزه از اين روش در ساخت ظروف و به ويژه کاشي در ابعاد وسيع استفاده مي شود.
4. کاشي لعاب پران :
بر روي سر در مسجد نطنز نوار کتيبه اي با زمينه نخودي و حرف فيروزه اي مشاهده مي شود. اين کتيبه که ساخت آن به شيوه «لعاب پران» مشهور است، استفاده زيادي در تزئينات ظريف کاشي کاري دارد.
 



  18- کوره هاي سفالي به چند گروه تقسيم مي شوند؟

1. کوره هاي ابتدايي :
که اجاق و اتاق آنها از هم جدا نيست يعني مواد سوختي هم در همان محلي قرار دارد که سفالها براي پختن، چيده مي شود. کنترل ما در اين کوره ها مشکل، اتلاف حرارت زياد، ضايعات کوره نيز زياد و غير قابل پيش بيني است.
2. کوره هاي پيشرفته :
که اجاق و اتاق کوره از يکديگر جداست. اين کوره ها چه در داخل زمين و چه در روي آن ساخته شوند، حرارت آنها قابل کنترل و ضايعات آنها قابل پيش بيني است.
 



  19- عوامل مؤثر در پخت سفال را ذکر کنيد؟

خروج يا تبخير آب فيزيکي و شيميايي مواد، سوخت مواد آلي، تکميل سوخت بدنه، واکنشهاي شيميايي، تغييرات حجمي فشار کوره.  

آمار بازدید
 بازدید این صفحه : 5058
 بازدید امروز : 203
 کل بازدید : 3710283
 بازدیدکنندگان آنلاين : 1
 زمان بازدید : 0.4531
جستجو
اوقات شرعی
وضعیت آب و هوا
weather.ir is down
صفحه اصلی       ارتباط با مسولین     نقشه سایت  

آدرس: جعفريه خیابان امام خميني(قدس)، دانشگاه پيام نور واحد جعفريه
تلفن                               ٦٢٢٠٣٧٦-٠٢٥٢ 

Copyright © 2009 Qom Payame Noor University. All rights reserved .     دانشگاه پیام نور استان قم واحد جعفریه